Юдахин Кыргызско⇒Русский словарь






турмуш  (ср. өмүр I оокат, күн 5, тиричилик)  1. быт;  эски турмуш старый быт;  турмуш шарттары бытовые усл
турмуштук  бытовой, жизненный;  турмуштук тажрыйба жизненный опыт;  турмуштук роман лит. бытовой роман.
турна  то же, что туруна.
турнабай  разг. фольк.  подзорная труба, бинокль;  турнабай сал- смотреть в подзорную трубу.
турнепс  турнепс.
турник  турник.
турпак  то же, что топурак;  тушардан турпак чачылып, жерде кыртыш калбаган фольк. по бабку (коню) взрыта земля, твёр
турпанчы  ист.  возвращающийся из Учтурфана беженец-киргиз (от названия Учтурфан - город в южном Синьцзяне, куда в 1916
турпат  вид, форма, фигура;  кадимки өзүнүн турпаты менен он в обычном своём виде;  турпаты башка эл народ по вн
турпатташ  1. одной формы с кем-чем-л.; одного типа с кем-чек-л.;  2. лингв. уст. омоним.
турс  подражание короткому глухому звуку;  турс этсе, аттан куласаң, түбү баатыр болбойсуң стих. раз при малейшем с
турсугуй  то же, что бурсугуй.
турсуй  то же, что бурсуй-.
турсулда  стучать, трещать (глухо).
туру  туру (см. тур- II 1);  көз жетпеген көп кытай көпүрөдө туру экен фольк. необозримое количество китайцев на мо
турук  турук I  местожительство, место обитания: стоянка;  Беш-Мойнок болду туругум фольк. местом моего жительс
туруксуз  непостоянный, переменный, изменчивый, неустойчивый;  туруксуз чоңдук мат. переменная величина.
туруксуздук  непостоянство, изменчивость, неустойчивость.
туруктуу  1. постоянно живущий;  2. непоколебимый, стойкий;  3. перен. устойчивый, стабильный;  туруктуу окуу
туруктуулук  1. постоянство;  2. непоколебимость, стойкость;  мүнөздүн туруктуулугу стойкость характера;  кебелб
турул  возвр. от тур- II;  лекциялар, докладдар өткөрүлүп турулбайт лекции и доклады (систематически) не проводятся;
турум  турум I  1. сев. дверной шарнир;  2. перен. выдержка, постоянство;  сөзүндө туруму жок в его словах
турумдуу  постоянный, устойчивый, выдержанный (спокойный).
турумдуулук  постоянство, устойчивость, выдержанность (спокойствие).
турумтай  дербник (кобчик);  турумтай тийген тараан- чыдай (разбежались) как воробьи, на которых кинулся дербник.
туруна  журавль;  турунанын да башчысы бар погов. и у журавлей есть вожак;  туруна моюн (о красавице) с изящной
турупке  р. разг.  трубка (для курения).
туруста  то же, что дуруста-;  турустап айтып берсең боло расскажи-ка ты как следует.
туруучу  обитающий, проживающий; обитатель.
туруш  туруш I  и. д. от тур- II;  өзүнө туруш наркы эк. Cебестоимость;  жүрүш-туруш то же, что жүрүм-туру
туруштук  сопротивление; стойкость, выдержка;  туруштук бер- проявлять стойкость; противостоять, выдерживать;  тур
туруштуу  стойкий, устойчивый;  туруштуу болсок баарыбыз, баатырлык бакты алабыз стих. если все мы будем стойкими, то о
тусак  южн.  то же, что токту 1.
тусапса  ~: тусапсасы кармап турат талас. у него драчливое настроение, он готов ринуться в драку, он вот-вот начнёт бить; у
тут  тут I  тут, тутовое дерево; шелковица; тутовая ягода.  тут- II  1. держать; ловить;  тутуп өзү
туталак  южн.  приступ, припадок (гл. обр. психической болезни);  туталак жинди эпилептик;  туталак жиним ба
туталан  злиться;  ал киши, ашып кетсе, бир жума туталанат злиться он будет самое большее неделю;  эмне үчүн бул
тутам  1. горсть (пространство между ладонью и согнутыми внутрь пальцами в форме трубочки);  бир тутам  1) то,
тутамда  1. держать в кулаке, в зажатой руке;  тутамдап чачың жулбасам, тууралап бетиң тилбесем фольк. (не я буду) есл
тутамдат  понуд. от тутамда-.
тутамдоо  и. д. от тутамда-.
тутан  1. загораться, зажигаться;  туулдуң - өлдүң, тутандың - күйдүң погов. родился - (значит) умер, загорелся - сг
тутангыч  ~: тутангыч буюм уст. взрывчатое вещество.
тутандыр  понуд. от тутан-  поджигать, зажигать;  казанга суу куюп, отту тутандырды он налил воды в котёл и зажёг
тутандыруу  и. д. от тутандыр-  зажигание, поджигание.
тутандыруучу  зажигающий; поджигатель;  согушту тутандыруучу или согуш отун тутандыруучу поджигатель войны.
тутант  понуд. от тутан-;  мылтыгын колго алганы, көк милтени тутантып, бетине бала кармады фольк. вот взял паренёк р
тутантуу  и. д. от тутант-  поджигание;  от тутантуу разведение огня.
тутантуучу  то же, что тутандыруучу.
тутануу  и. д. от тутан-.
тутар  южн.  то же, что тутка;  тутардай (о человеке) могущий служить опорой, защитой.
туташ  туташ I  сплошной; сплошь; всё, целиком;  турган менен жүргөнү туташ баары сарамжал все они сплошь - сто
туташтыр  понуд. от туташ- II.
тутка  1. держалка, ручка;  эшиктин туткасы ручка двери, дверная ручка;  чайнектин туткасы ручка чайника;  
туткак  (ср. туткап)  припадок гнева;  туткагы кармап (он) в припадке гнева;  колу туткак он на руку нечист
туткакта  злобствовать, бесноваться;  Алым жөнөмөкчү болду эле, берки туткактап бастырбады Алым хотел было уходить, но
туткактык  отвл. от туткак;  эгер бирөөнүн колунун туткактыгы болсо, жазасын берерсиң если кто-либо окажется на руку неч
туткап  вспыльчивость, раздражительность;  туткабы кармап калды он взбеленился.
туткаптуу  взбалмошный, вспыльчивый, раздражительный;  колу туткаптуу он на руку нечист.
туткуз  понуд. от тут- II.