предлог
1. с дат. п.падеж (на поверхности, вдоль поверхности, о поверхность) менен, -га, -дан;
идти по дороге жол менен жүрүү;
лазить по горам тоодон тоого чыгуу;
спускаться по лестнице тепкич менен түшүү;
гладить по голове башынан сылоо;
2. с дат. п.падеж (в пределах чего-л., в чём-л., где-л.) -га, боюнча;
радостная весть разнеслась по всей стране сүйүнүчтүү кабар бардык өлкөгө таркады;
приказ по армии армия боюнча приказ;
рассадить всех по местам бардыгын орундарына отургузуу;
3. с дат. п.падеж (в направлении) карай, көздөй, кууп;
плыть по течению суунун агынына карай сүзүү;
идти по следу волка карышкырдын изин кууп жүрүү;
4. с дат. п.падеж (в области чего-л., в сфере какой-л. деятельности) боюнча;
работать по профсоюзной линии профсоюз боюнча иштөө;
он врач по профессии профессиясы боюнча ал - врач;
5. с дат. п.падеж (согласно, следуя чему-л., в соответствии, соразмерно) боюнча;
поезда ходят по расписанию поезддер расписание боюнча жүрүшөт;
работать по плану план боюнча иштөө;
по моему мнению менин оюм боюнча, менин оюмча;
6. с дат. п.падеж (посредством чего-л.) менен, аркылуу;
послать по почте почта аркылуу жиберүү;
сообщить по телеграфу телеграф аркылуу билдирүү;
7. с дат. п.падеж (вследствие чего-л.) менең, дан, боюнча;
сделать что-л. по ошибке бир нерсени жаңылыштан иштөө;
не явиться на работу по болезни оорулуу болгондуктан жумушка келбей калуу;
по обязанности милдети боюнча, милдет болуп;
8. с дат. п.падеж (на основании каких-л. признаков) жагынан;
старший по возрасту жашы жагынан улуу;
лучший по качеству сапаты жагынан мыкты;
9. с дат. п.падеж (при указании близости, родства) боюнча;
товарищ по работе кызмат боюнча жолдош;
10. с дат. п.падеж (при указании срока, в течение какого-л. времени) -да, -дан; бою;
он работает по восемь часов в день ал күнүнө сегиз сааттан иштейт;
я не видел его по целым неделям мен аны жумалар бою көргөн жокмун;
по выходным дням она ездит купаться дем алыш күндөрүндө ал сууга түшүүгө барат;
11. с дат. и вин. п.падеж (в разделительном значении) -дан;
по рублю штука бир данасы бир сомдон;
дать детям по яблоку балдарга бирден алма берүү;
12. с дат. п.падеж (при указании на направленность какого-л. действия) -га карай;
стрелять по противнику душманга карай атуу;
13. с дат. п.падеж (со словами скучать, тосковать, тоска) -үн, -ын;
скучать по сыну баласын сагынуу;
тоска по дому үйүн саноо;
14. с вин. п.падеж (вплоть до) -га чейин;
войти в воду по пояс белчесине чейин сууга кирүү;
прочитать с первой по пятую главу биринчи главадан бешинчисине чейин окуп чыгуу;
15. с вин. п.падеж (идти за чем-л.) -га;
он пошёл по воду ал сууга кетти;
16. с предл. п.падеж (после чего-л.) -дан кийин;
по истечении срока мөөнөтү өткөндөн кийин;
по прибытии на место жерине жеткенден кийин;
по окончании работы жумушту бүткөндөн кийин;
17. с дат. и вин. п.падеж (в сочетании с числительными - при указании на количество) -дан;
по одному бирден;
по сорок кырктан;
по сто жүздөн.
по-
приставка
1. төмөнкү маанидеги этиштерди түзөт:
1) кыймыл-аракеттин башталганын көрсөтүүчү; мис. пойти баруу;
2) кандайдыр бир кыска убакытта болуучу кыймыл-аракеттин анчалык же толук эмес экендигин көрсөтүүчү; мис.: побегать жүгүрүп жүрүү, бир аз жүгүрүү;
поварить бышыра салуу, бышыруу;
3) ыва, -ива деген суффикстер менен бирге кыймыл-аракеттин көп жолу кайталангандыгын, белгилүү бир узак убакытта болгондугун көрсөтүүчү; мис. покрикивать кыйкырып-кыйкырып туруу, кыйкырып туруу;
4) көп адамдарга көп предметтерге таандык болгон кыймыл-аракетти көрсөтүүчү; мис. попрятаться жашынып калуу;
2. төмөнкө маанидеги тактоочторду, сын атоочтордужана зат атоочторду түзөт:
1) сапатты бир аз күчөтүүчү; мис.: помягче бир аз жумшак, жумшагыраак; поближе жакыныраак бир аз жакын;
2) көрсөтүлгөн предметтердин ар бирине карата болгон мамилелерди же бир нерсеге туура келүүчүлүктү көрсөтүүчү; мис: подекадный декада сайын; постатейно статьялар боюнча;
3) бир нерседен кийинки убакытти көрсөтүүчү; мис. посмертный өлгөндөн кийинки, өлгөндөн соңку;
4) бир нерсеге жакын тургандыкты көрсөтүүчү; мис: Поволжье Волга жанындагы;
пограничный чек арадагы, чек аралык. comments powered by Disqus

нареч.наречие
күжүрмөндүк менен. comments powered by Disqus

нареч.наречие
большевикче, большевиктерче. comments powered by Disqus

нареч.наречие
тууганча, бир тууганча, туугандык менен. comments powered by Disqus

нареч.наречие
1. (по вашему мнению) сиздин оюңузча, сизче;
как по-вашему лучше сделать? сиздин оюңузча канткенде жакшы болот?;
2. (по вашему желанию) сиз каалагандай;
будь по-вашему сиз каалагандай эле болс у н. comments powered by Disqus

нареч.наречие
жаз күнүндөй, жаздын күнкүдөй;
солнце греет по-весеннему күн жаздын күнкүдөй жылытып турат. comments powered by Disqus

вводн. сл.Вводное слово
балким, мүмкүн, кыязы, чамасы;
весна, по-видимому, будет ранняя жаз, кыязы, эрте келет окшойт. comments powered by Disqus

нареч.наречие
шаардыкындай, шаардыкы сыяктуу. comments powered by Disqus

нареч.наречие
см.→ Нажмите на ссылку справа по-городски. comments powered by Disqus

нареч.наречие
баладай, балача. comments powered by Disqus

нареч.наречие
үйдөгүдөй, үйдө жүргөндөй;
она была одета по-домашнему ал үйдө жүргөндөй кийинген (көпчүлүккө чыкканда кийингендей эмес). comments powered by Disqus

нареч.наречие
башкача. comments powered by Disqus

нареч.наречие
жолдоштук иретинде, достук иретинде, жолдош катарында;
по-дружески я советую вам не делать этого мен сизге муну иштебеңиз деп жолдоштук иретинде кеңеш беремин. comments powered by Disqus

нареч.наречие разг.Разговорное слово или выражение
акмактай, акмактарча. comments powered by Disqus

нареч.наречие
аялдарча. comments powered by Disqus

нареч.наречие
жырткычча, жырткычтык менен, жырткычтай. comments powered by Disqus

нареч.наречие
кышкыдай, кышкыча, кышындагыдай;
он одет по-зимнему ал кышкыдай кийинген. comments powered by Disqus

нареч.наречие
ленинче, лениндей;
работать по-ленински ленинче иштөө. comments powered by Disqus

нареч.наречие
жайкыдай, жайкыча, жайындагыдай;
одеться по-летнему жайкыдай кийинүү;
солнце грёет по-летнему күн жайындагыдай жылытып турат. comments powered by Disqus

нареч.наречие
менимче, менин оюмча (по моему мнению); менин кеңешим боюнча (по моему совету); менин каалоом боюнча, мен каалагандай, мен тилегендей (по моему желанию). comments powered by Disqus

нареч.наречие
майын чыгара, келиштире, мыкты;
он по-настоящему умеет работать ал майын чыгара иштейт. comments powered by Disqus

нареч.наречие
бизче, биздикиндей, биздин оюбузча, биздин пикирибизче (по нашему мнению); биздин кеңешибиз боюнча (по нашему совету); биздин каалообуз боюнча, биздин каалаганыбызча, биз тилегендей (по нашему желанию). comments powered by Disqus

нареч.наречие
немецче. comments powered by Disqus

нареч.наречие
жаңыча;
начать жить по-новому жаңыча жашай баштоо. comments powered by Disqus

нареч.наречие
партия жолуна ылайык. comments powered by Disqus

нареч.наречие
мурункусундай, мурункудай, баштагыдай. comments powered by Disqus

нареч.наречие
ашыналарча, досторчо; ашыналык менен, достук менен. comments powered by Disqus

нареч.наречие
см.→ Нажмите на ссылку справа попусту. comments powered by Disqus

нареч.наречие
балача, баланыкындай. comments powered by Disqus

нареч.наречие
орусча. comments powered by Disqus

нареч.наречие разг.Разговорное слово или выражение
чочкочо, чочкодой;
поступить по-свински чочкодой иш кылуу, иттик кылуу. comments powered by Disqus

нареч.наречие
өзүнчө, өзүнүн билгениндей, өзүнүн оюнча (по своему мнению); өзүнүн каалашынча, өзүнүн каалоосу боюнча (по своему желанию). comments powered by Disqus

нареч.наречие разг.Разговорное слово или выражение
1. (по-своему) өзүнчө, өз билгенинче;
2. (по-родственному) өз кишисинче, тууганынча, өз жакынынча, өздөй көрүп;
скажу тебе по-свойски мен сага өз кишимдей көрүп айтамын. comments powered by Disqus

нареч.наречие
кошунача, коңшуча. comments powered by Disqus

нареч.наречие
эскиче, мурункуча, баштагыдай. comments powered by Disqus

нареч.наречие
сенинче, сенин оюңча, сенин оюңдагыдай (по твоему мнению); сенин кеңешиң боюнча (по твоему совету); сенин каалаганыңча, сен тилегендей, сенин каалооң боюнча (по твоему желанию);
я сделал по-твоему сенин оюңдагыдай кылдым;
по-твоему я неправ? сенин оюңча меники туура эмес дейсиң го? comments powered by Disqus

нареч.наречие
жолдоштук менен, жолдоштук иретинде. comments powered by Disqus

нареч.наречие
французча. comments powered by Disqus

нареч.наречие
сарамжалдык менен. comments powered by Disqus

нареч.наречие
жакшылык менен, урушпай-талашпай, чыр-чатак чыгарбай;
надо поговоритьс ним сперва по-хорошему а дегенде аны менен урушпай-талашпай сүйлөшүп көрүү керек. comments powered by Disqus

нареч.наречие
адамдай, адамча, адамкерчилик менен. comments powered by Disqus